Som byggteknologisk forskar og førsteamanuensis ved OsloMet får eg ofte spørsmål som får meg til å reflektere over mi eiga rolle.
Ein situasjon som nyleg fekk meg til å stoppe opp og tenkje, var då den sju år gamle sonen min spurde meg: "Er du ein byggingeniør?"
Eg svarte ja, stolt over yrket mitt og alt det inneber. Men så kom oppfølgingsspørsmålet, som sette alt i eit anna lys:
"Eg har aldri sett deg byggje noko. Kvifor?"
Det var eit spørsmål som fekk meg til å tenkje djupt over kva eg eigentleg driv med.
Byggjer vi eigentleg?
Sjølv om eg underviser framtidige byggingeniørar og rettleier dei i å forstå kompleksiteten bak bygningar og berekraftige løysingar, sit eg det meste av tida mi framfor ei datamaskin eller i eit møte – langt frå byggjeplassen.
Sonen min si undring er på mange måtar ein spegel på den større avstanden som har oppstått mellom akademikarar og praktisk arbeid. Vi snakkar om å byggje, men byggjer vi eigentleg?
Vi forskar på dei mest avanserte materiala og dei mest energieffektive designløysingane, men ofte er det ikkje vi som fysisk byggjer noko.
Sjølv når vi jobbar med spennande konsept som digital tvillingteknologi eller kunstig intelligens for bygningsdesign, som kan revolusjonere måten vi byggjer og held ved like bygningar på, er det framleis ei abstrakt form for "bygging".
Det er ein type konstruksjon som ikkje alltid er like lett å forklare eller vise til ein sjuåring som forventar å sjå murstein, sement og stål.
Eit spenn mellom teori og praksis
Denne refleksjonen vart ytterlegare styrkt då kollegaen min Øivind nyleg nemnde at han skulle til Kenya for å halde ein konferanse om sosial berekraft. Han spøkte med at dersom vi som underviser i byggfag vart sett ut i ein skog, ville vi då klare å byggje noko i det heile?
Det var ein tankevekkjande merknad. Kor langt har vi som undervisarar og akademikarar bevega oss frå den praktiske verda som vi lærer bort? Har vi framleis evna til å bruke våre eigne hender og realisere dei strukturane vi snakkar om?
Det finst fleire døme på denne spenninga mellom teori og praksis i kvardagen vår som undervisarar.
På universitetet kan vi diskutere dei mest komplekse strukturelle løysingane og analysere dei til minste detalj.
Til dømes kan vi bruke programvare som Abaqus til å simulere krefter på ein brukonstruksjon, eller OneClick LCA for å vurdere livssykluskostnadene til ein bygning. Desse verktøya gir oss utruleg presis informasjon og hjelper oss å ta betre avgjerder i designfasen. Men set vi nokon gong sjølv opp ei bru eller byggjer ein vegg?
Vi ser liknande mønster i andre fagområde òg. Tenk på korleis ein lege ofte lærer å behandle pasientar gjennom datamodellar eller simulatorar før dei møter ekte menneske. Eller korleis arkitektar skaper fantastiske bygningar på teiknebrettet, men sjeldan deltek i sjølve konstruksjonen.
Vi byggjer med idear og kunnskap
Likevel har vi, som dei, ei avgjerande rolle i å forme bygningane og byane i framtida. Vi utviklar dei teoretiske rammene som andre deretter bruker til å byggje fysiske strukturar.
På same måten byggjer vi også forståinga av berekraft og samfunnsansvar som vil påverke korleis desse bygningane blir skapte og haldne ved like.
Spørsmålet som reiser seg er derfor: Er vi som akademikarar i byggteknologi framleis byggjarar?
Svaret er ja, men kanskje ikkje i den tradisjonelle forstanden.
Vi byggjer ikkje med hammar og spikar, men med idear og kunnskap. Vi byggjer rammeverk for framtidsløysingane, vi byggjer tankesett som skal skape ei meir berekraftig verd, og vi byggjer det intellektuelle grunnlaget for utviklinga i samfunnet.
Når vi står i skogen utan fysiske verktøy, er det dei mentale karta våre og den djupe forståinga vår som verkeleg vil føre oss framover.
For til sjuande og sist handlar det ikkje berre om å byggje fysiske strukturar. Det handlar om å byggje noko større, litt usynlegare , men likevel avgjerande – ei berekraftig framtid forma av kunnskap, refleksjon og eit ønske om å gjere verda betre for kommande generasjonar.
Spørsmålet til sonen min, og kollegaen min sin spøk, minner meg dagleg om at vi som akademikarar, sjølv om vi kanskje ikkje byggjer på den tradisjonelle måten, likevel er sentrale aktørar i å forme framtida i samfunnet. Vi byggjer strukturar som varer, om enn usynlege, og kanskje er det nettopp denne forma for bygging som vil vere den viktigaste av alle.
Bilete av Haidar Hosamo øvst i artikkelen. Foto: Olav-Johan Øye
